Kemalist Kameralizm Türkiye'de Tek Parti Dönemine Yansımaları (1930-1939)

İÇİNDEKİLER
 
 
GİRİŞ......................................................................................................................................... 1
BİRİNCİ BÖLÜM
KAMERALİZM
I-    KAMERALİZMİN TARİHSEL VE KAVRAMSAL ÇERÇEVESİ.............................. 7
A.   KAVRAMSAL ÇERÇEVE.......................................................................................... 7
1. Kameralizmin Nüvesi Olarak Merkantilizm ..................................................... 8
2.  Kameralizm - Merkantilizm İlişkisi Üzerine:
Bir Siyaset Biçimi Olarak Kameralizm........................................................... 12
B.   TARİHSEL ÇERÇEVE............................................................................................ 17
1. Kameralizmin Ortaya Çıkışı ve Gelişimi.......................................................... 17
2. Kameralistler......................................................................................................... 21
II-   KAMERALİZMİN ÖZELLİKLERİ............................................................................... 26
A.   EKONOMİK ÖZELLİKLERİ.................................................................................... 26
1. Devlet Eliyle Ekonomik Kalkınma..................................................................... 26
2. Devlet Maliyesi..................................................................................................... 29
3. Dış Ticaret Politikası............................................................................................ 30
4. Yerli Üretimin Artırılması..................................................................................... 31
5. Tasarruf................................................................................................................. 32
B.   SOSYAL ÖZELLİKLERİ.......................................................................................... 34
1. Nüfusçu Politika................................................................................................... 34
2. Orta Sınıfın Geliştirilmesi................................................................................... 37
C. SİYASAL ÖZELLİKLERİ......................................................................................... 40
1. Merkezi Siyasi Birliğin Sağlanması ve Aydın Despotizmi............................ 40
2. Devlete Bağlı Tebaa........................................................................................... 42

İKİNCİ BÖLÜM
KAMERALİZİMDEN KEMALİZME UZANAN KÖPRÜ:
KAMERALİZM – MİLLİ İKTİSAT – DEVLETÇİLİK ÇİZGİSİ
I-    KAMERALİZM -  MİLLİ İKTİSAT ÇİZGİSİ ............................................................... 45
A.. LİBERALİZME TEPKİLER VE EKONOMİK MİLLİYETÇİLİĞİN –
YENİDEN- DOĞUŞU............................................................................................... 47
B. EKONOMİK MİLLİYETÇİLER.................................................................................. 49
C. LİST VE MİLLİ İKTİSAT EKOLÜNÜN EKONOMİ POLİTİĞİ............................. 52
1. Milli İktisat ve Ekonomi........................................................................................ 52
2.  Milli İktisat ve Siyaset......................................................................................... 55
II-   MİLLİ İKTİSAT OKULUNUN OSMANLI-TÜRK DÜŞÜNÜNE VE
UYGULAMASINA YANSIMALARI............................................................................ 57
A. Osmanlı İmparatorluğu’nda Milli İktisadın Düşünsel ve
Uygulamaya Yönelik Boyutları.............................................................................. 57
1. Milli İktisat Düşüncesinin Ortaya Çıkışı............................................................ 57
2. İttihat ve Terakki Dönemi ve Milli İktisadın Uygulaması............................... 60
B. Milli İktisat ve Cumhuriyetin İlk Yılları..................................................................... 64
III.   MİLLİ İKTİSATTAN DEVLETÇİLİĞE....................................................................... 66
A. MİLLİ İKTİSATIN YENİDEN YORUMLANIŞI: DEVLETÇİLİK............................ 66
B. DEVLETÇİLİĞE GEÇİŞ NEDENLERİ................................................................... 67
1. Devletçiliğe Geçişin Ekonomik Nedenleri...................................................... 68
a. Uluslararası Ortamın Etkileri......................................................................... 68
b. İçsel Etkiler....................................................................................................... 71
2. Devletçiliğe Geçişin Siyasi Nedenleri............................................................. 74
 

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
1930’LU YILLARDA TEK PARTİ YÖNETİMİNİN UYGULADIĞI POLİTİKALAR
I-    EKONOMİK POLİTİKALAR........................................................................................ 79
A. DEVLETÇİLİK............................................................................................................. 79
1. Devletçiliğin Evreleri ........................................................................................... 80
a. 1930-1932 Devletçiliği: Devlet Sanayi Ofisi ve
Sanayi Kredi Bankası Modeli....................................................................... 81
b. 1932-1938 Devletçiliği: Sümerbank Modeli................................................ 85
c. 1938 Devletçiliği: İktisadi Devlet Teşekkülleri Modeli............................... 89
2. Devletçilik Uygulamaları...................................................................................... 92
a. Devlet İşletmeciliği........................................................................................... 92
b. Dolaylı Yoldan Devletçilik Uygulamaları..................................................... 97
B. MALİYE VE PARA POLİTİKASI............................................................................... 99
1. Denk Bütçe ......................................................................................................... 100
2. Sıkı Para Politikası............................................................................................. 102                                                 
C. DIŞ TİCARET POLİTİKASI ................................................................................... 107
1. İthalata Yönelik Düzenlemeler........................................................................ 108
2. İhracata Yönelik Düzenlemeler....................................................................... 110
D. YERLİ ÜRETİMİN ARTIRILMASI......................................................................... 113
1. Sanayi Planları ve Yerli Üretimin Artırılması.................................................. 114
2. Özel Sektörün Desteklenmesi Yoluyla Yerli Üretimin Artırılması.............. 118
3. Kendi Kendine Yeterlilik: Gizil ve Nihai Hedef Olarak Otarşi.................... 120
E. TASARRUFUN ARTIRILMASI.............................................................................. 122
II.   SOSYAL POLİTİKALAR........................................................................................... 128
A. NÜFUSÇU POLİTİKA............................................................................................. 128
1. Nüfusun Niceliksel Artışının Desteklenmesi................................................. 128
2. Üretken Nüfusun Artırılması............................................................................. 131
B. ORTA SINIF............................................................................................................. 134
1. Siyasi Söylem ve Orta Sınıf.............................................................................. 134
2. Ekonomik Uygulamalar ve Orta Sınıf.............................................................. 138

III- SİYASİ POLİTİKALAR................................................................................................ 144
A. MERKEZİ SİYASİ BİRLİK: TEK PARTİ YÖNETİMİNİN
KURUMSALLAŞMASI........................................................................................... 146
1. Siyasi Düzlemde Tek-Parti Yönetiminin Kurumsallaşması........................ 147
a. Parti Kapatmalar............................................................................................. 147
b. Parti - Devlet Özdeşliği................................................................................. 150
c. Parti Yöneticilerinin Aldığı Sıfatlar............................................................... 153
2. Toplumsal Düzlemde Tek-Parti Yönetimin Kurumsallaşması................... 154
a. Sivil Toplum Kuruluşlarının Kapatılması ve Parti Bünyesinde Yeni
Oluşumların Örgütlenmesi........................................................................... 154
b. Rejim Kanunu: İş Kanunu ............................................................................ 160
3. Aydın Despotizminin Bir Türevi Olarak Bürokratik Seçkincilik.................. 163
B- REJİMİN İLKELERİNE BAĞLI CUMHURİYET VATANDAŞININ PEŞİNDE. 165
1. Eğitim .................................................................................................................. 167
2. Basın.................................................................................................................... 171
SONUÇ................................................................................................................................ 175
KAYNAKÇA........................................................................................................................ 181