Hüseyin Rahmi Gürpınar'ın değeri anlaşılamamış eserlerinden biri olan "Son Arzu", temelde bir aşk romanı olmasının yanında, okuyucusuna 19. yüzyıl İstanbul konak ve sosyal hayatına dair önemli ayrıntılar sunuyor. Şehzadebaşı, Direklerarası'nda ramazan gecesi tasvirleriyle açılan roman, bu eğlencelerde karşılaşan gençlerin birbirlerine sevdalanmalarıyla asıl mecrasını buluyor. Nuruyezdan, Zişan ve Vicdan, üç farklı karakterdeki üç genç kız, sevgilileriyle şartların müsaade ettiği ölçüde alakalarını sürdürürler. Üçünün macerası da farklı şekillerde sonuçlanır, ama bunları belirleyen ortak etken toplumun ve toplum yaşantısını belirleyen "ihtiyarların" kadın-erkek ilişkilerinde takındığı sert tutumdur. Gençlerin kendi hayatlarıyla ilgili kararlarda söz sahibi olamamaları da tıpkı diğer birçok katı gelenek gibi yazarın eleştirdiği noktalardan biridir. 

"Evlere Şenlik Kaynanam Nasıl Kudurdu?" ise insan ilişkilerine dair, hiçbir zaman eskimeyecek, klasik bir roman. İhtiyar erkeklerin genç kadınlarla evlenmelerini birçok eserinde eleştiren Hüseyin Rahmi, bu defa bu tartışmayı altüst edip ihtiyar kadın ve genç erkek ilişkisini meddah hikâyesi sadeliğinde ele alıyor.