Sınırları Yoklamak Din Sosyolojisi Okumaları - Necdet Subaşı

Popüler Türk aydını üç temel özelliğiyle entelektüel açıdan tartışılıp sorgulanır, bu özellikleri onu sahici bir dünyadan uzaklaştırıp/ayrıştırır. Esasen bu niteliklere mesafe koyan, ya da bu sıyrılmayı başaran aydınları da söz konusu kategori içine hapsetmek gereksizdir. Aydınlarımız muğlâktır, çünkü kapalı ve adeta kilitlidirler. Zor anlaşılır ve karışıktırlar. Söylediklerinin çoğu belirsizliğe mahkûmdur, içeriği kuşkuya yol açar, anlaşılmazlık bariz karakterleridir. Ancak bu belirsizlik onları mutlu eder. Müsteardırlar, çünkü duruşları iğretidir, sahici değildir. Kendi adlarıyla var olmazlar, rolleri ısmarlama ve emanettir. Bu rollerinden nasıl ve ne zaman ya da hangi koşullarda vazgeçecekleri, yeni rollere nasıl adapte olacakları merak konusudur. Sonuçta muğlâk ve müstear olmak, aydını mürtet yapmaya yeter. 616;Miladî 9. asırdan 20. asra kadar devam eden geniş bir zaman diliminde ahlak ve dünya görüşümüzü merak eden Araplar ile Avrupalılar bu alanda bir çok eserler ve seyahatnameler yayınlamıştır. Ben bu kitapları okurken kendi kendime şunu sordum: Ortak sayılabilecek görüşlere sahip bu eserlerin müellifleri şayet aynı yıllarda yaşamış olsalardı, yuvarlak bir masa etrafında toplanıp da ortak bir eser yazsaydılar acaba nasıl bir eser yazardılar? İşte bu sorudan yola çıkarak, onların görüşlerini sistemleştirmek ve ortak olan yönlerini tespit ederek, hepsi için müşterek sayılabilecek görüşler içeren bir kitap hazırlamayı faydalı gördüm."