BİRİNCİ BÖLÜM: DIŞ TİCARET FİNANSMANI 1. Konu: Dış Ticaretin Başlıca Finansman Yöntemleri İKİNCİ BÖLÜM: BÖLÜM: ÜRETİME ve TANITIMA YÖNELİK TEŞVİKLER 1. Konu: Üretime Yönelik Teşvikler ve Gümrük Rejimleri 2. Konu: Devlet Yardımları 3. Konu: Serbest Bölgeler ve Sınır Ticaret Merkezleri 4. Konu: Dış Ticereti Teşvik Eden Kuruşlar ve Teşvik Türleri 5. Konu: Dış Ticaret İşlemlerinde Vergi Uygulamaları ÜÇÜNCÜ BÖLÜM: ULUSLARARASI FİNANS ve SERMAYE PİYASALARI 1. Konu: Uluslararsı Piyasalar ve Alternatif Finansman Çeşitleri 2. Konu: Sermaye Piyasası 3. Konu: Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası - VOB DÖRDÜNCÜ BÖLÜM: DIŞ TİCARETTE TEMEL İŞLEMLERİ 1. Konu: Dış Ticarette Temel Kavramları 2. Konu: İhracat İşlemleri 3. Konu: İthalat İşlemleri 4. Konu: Uluslararsı Ticarette Teslim Şekilleri 5. Konu: Kamniyo İşlemleri Kevzuatı 6. Konu: Dış Ticarette Kullanılan Ödeme Şekilleri 7. Konu: Dış Ticaret İşlemlerinde Sözleşmenin Önemi
Türkiye, yaşanan küresel krizlerden etkilenmemek ve sanayileşmiş ülkelerin ekonomik gelişmişlik seviyelerine ulaşmak adına çeşitli ekonomik politikalar uygulanmakta, küreselleşen
dünyada var olan kaynaklarını etkin şekilde değerlendirerek, dünyadaki stratejik konumunu güç-
lendirmeye çalışmaktadır.
Güçlü olan ve rakipleri ile fiyat, maliyet, kalite, müşteri memnuniyeti, pazarlama ve dağıtım
gibi birçok faktör açısından rekabet edebilenler bu yarışta başarılı olacaktır. Ancak rekabetin
kendine özgü özelliği gereği, sadece belirli bir dönemde ya da sektörde başarılı olmak kadar bunu
belirlenen tüm sektörlerde uzun dönemde devam ettirebilmek de önemlidir. Dolayısıyla, Türkiye’nin sürdürülebilir ihracat artışını sağlayacak yapıya ulaşabilmesi için, ilgili kurum ve kuruluşların dış ticaret ile uğraşan işletmelerin rekabet edebilme koşullarını iyileştirme çabalarını yoğunlaş-
tırması kaçınılmazdır.
İhracatçı, ihracat süreci içinde sözleşme aşamasından başlayarak, alıcının borçlandığı tutarı
gösteren faturanın, akreditif mektubunun, kambiyo senedinin hazırlanması, malların nakliyesi
esnasında malın yüklendiğini kanıtlayan konşimento, sigorta edildiğini gösteren sigorta belgesi,
malın siparişe uygun olduğunu kanıtlayan koli listesi ve çeki listesinin hazırlanması, ülkemiz
mevzuatı açısından gümrük beyannamesinin usulüne uygun şekilde doldurulması, alıcının ülkesinde geçerli ithalat rejimi açısından gerekli olan menşe şahadetnamesi, A.TR, EUR.1 dolaşım belgesi ve konsolosluk faturasının alınması gibi malların alıcıya teslimine kadar pek çok belgenin tam
ve eksiksiz doldurulması ve onaylatılması işlerini yapacak kişi veya kişilerin istihdamı, işlerin
planlanması, yürütülmesi ve kontrolünü belli bir sisteme bağlamak zorundadır. Aksi takdirde dış
ticaret işlemlerindeki aksamalar umulmayan derecede büyük zararlara yol açacaktır.
Çalışma içerisinde konuların teorik açıklamaları çok basit düzeye indirgenmekle birlikte, anlaşılabilirliğini daha da kolaylaştırmak amacıyla bazı teorik bilgiler, değişik tablo, şekil, belge ya
da bilgi notu halinde verilen ek bilgilerle görselleştirilmeye çalışılmıştır. Bu çalışmada olabildiğince konuların özüne inilerek, ilgili mevzuat ve yönetmeliklere atıf yapılmak suretiyle okuyuculara
sözü edilen kaynaklara ulaşma yolları ortaya konulmaya çalışılmıştır.
Bu çalışmada; TCMB, Türk Eximbank, Dış Ticaret Müsteşarlığı (DTM), Vadeli İşlem ve
Opsiyon Borsası (VOB), Türkiye Bankalar Birliği ve Üyeleri, Gümrük Müsteşarlığı ve
İGEME’nin web sitelerindeki bilgi kaynaklarından yararlanılmış olup, bizlere bu değerli kaynakları sunan kurumlara ve bu verilerin hazırlanmasında emeği geçen tüm ilgililere şükranlarımı sunarım.
“Dış Ticaret ve Finansmanı” adını taşıyan bu eser, altı yıl süren bir araştırma ve çalışmanın
neticesinde hazırlanmış olup, hazırlanmasında ilk baskısı 2006 yıllında yayınlanan “Dış Ticaret
İşlemleri ve Muhasebe Uygulamaları” ve 2008 yılında yayınlanan “Dış Ticaret İşlemleri Yönetimi” başlıklı kitaplardan faydalanılmıştır.
Bir eseri ortaya koymak sadece yazarın bireysel çabaları ile mümkün olamamaktadır. Karşı-
lıklı iletişim, bilgi paylaşımı, sevgi ve hoşgörü bu eserin ortaya çıkmasında etkili olmuştur. Bu
nedenle, konuların doğruluğunu ve anlaşılabilirliğini test etmede her zaman katkılarını gördüğüm
öğrencilerime, sektör temsilcilerine ve bu çalışmada bölüm yazarak katkıda bulunan Kastamonu
Üniversitesi Öğretim Üyesi Yard. Doç. Dr. Tolga Ulusoy’a, Bartın Üniversitesi Öğretim Üyesi
Yard. Doç. Dr. Mehmet İslamoğlu’na ve Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Öğretim Elemanı
Savaş Tekoğlu’na teşekkürü bir borç biliyorum. Son olarak, bu eserin hazırlanması sırasında
hoşgörü gösteren kızlarıma ve değerli eşim Aysun’a, sevgilerimi sunuyorum.
Bu çalışma ile uluslararası mevzuat ve dış ticaretin finansmanı bağlamında insan kaynağı yetiştiren yükseköğretim kurumlarına ve dış ticaret alanında faaliyet gösteren tüm işletmelere bundan
önce yapılan tüm çalışmalar gibi ışık tutulması hedeflenmiştir.
Bu eserin Türkiye’nin dış ticaretine ivme kazandırması temennisiyle!