Alacaklı ve Borçlu Açısından İfa Zamanı - Melek Bilgin Yüce
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ III
KISALTMALAR XI
GİRİŞ 1
I- GENEL OLARAK İFA ZAMANI 4
II- ALACAKLI AÇISINDAN İFA ZAMANI 15
A- MUACCELİYET KAVRAMI 15
1- Genel Olarak 15
2- Dar ve Geniş Anlamıyla Muacceliyet 16
3- İfanın İstenebilmesinin Mümkün Olması 18
4- Borç Muaccel Olmadan Alacaklıya Hak Tanınması 20
5- Muacceliyetin Talep Hakkı ile İlişkisi 25
a- Genel Olarak 25
b- Borç Muaccel Olmadan Açılan Davanın Âkibeti 28
6- Borcun Kaynağının Muacceliyet Açısından Önemi 30
7- Çeşitli Edimler Bakımından Farklılıklar 34
a- Süreye Bağlı Ayrım Bakımından Farklılıklar 34
b- Davranış Biçimine Dayalı Ayrım Bakımından Farklılıklar 35
8- Savunma Yollarının Muacceliyete Etkisi 36
a- Def’ilerin Etkisi 36
b- İtirazların Etkisi 40
9- Muacceliyetin Diğer Sonuçları 42
B- TERMİNOLOJİ VE SINIFLANDIRMA 43
1- Vâde Teriminin İfa Zamanı Bakımından Yeri 44
2- Muacceliyetin Belirlenmesinde Temel Sınıflandırma 48
C- BORCUN MUACCEL OLMASI 49
1. Sözleşmede Kararlaştırılmış Olması Hâlinde 49
a- Vâde 54
aa- Son Günü Belli Vâdeler 65
aaa- Kesin Vâde 67
i. Objektif Kesin Vâde 71
(a) Objektif Kesin Vâde Konusunda Anlaşma 72
(b) Muacceliyetin Oluşumuna İlişkin Özellikler 74
(c) Objektif Kesin Vâdenin Sonuçları 78
(d) Karşılıklı Akitlerdeki Uygun Süreyle Bağlantısı 80
(e) Sürekli İfalı Edimler Bakımından 83
(f) Temerrütten Doğan Hakların Kullanılması 84
ii. Sübjektif Kesin Vâde 91
(a) Sübjektif Kesin Vâde Konusunda Anlaşma 92
(b) Sübjektif Kesin Vâdenin Sonuçları 94
(c) Karşılıklı Akitlerdeki Uygun Süreyle Bağlantısı 96
(d) Temerrütten Doğan Hakların Kullanılması 98
bbb- Belirli Vâde 102
i- Belirli Vâde Konusunda Anlaşma 102
ii- Doğrudan ve Dolaylı Belirli Vâde Ayrımı 105
(a) Doğrudan Belirli Vâde 106
(b) Dolaylı Belirli Vade 106
iii- Doğrudan ve Dolaylı Belirli Vâde Ayrımının Sonuçları 111
iv- Kesin Vâde ile Karşılaştırılması 113
v- Ticarî Satış Açısından Kesin Vâde Karinesi 114
ccc- Belirlenebilir Vâde 119
i- Belirlenebilir Vâde Konusunda Anlaşma 119
ii- Belirlenebilir Vâdede Temerrüt İhtarının Gerekli Olmaması 121
bb- Son Günü Belirsiz Vâde 139
aaa- Son Günü Belirsiz Vâde Konusunda Anlaşma 140
bbb- Son Günü Belirsiz Vâdede Muacceliyet 142
ccc- Son Günü Belirsiz Vâdede İhtarın Zorunlu Olması 145
b- Koşul 148
aa- Genel Olarak Koşul Kavramı 148
bb- Borçların Koşula Bağlanması 151
cc- Aslî ve Yan Borçların Koşula Bağlanması Hâlinde Sonuçlar 153
dd- İfa Zamanının Koşula Bağlanması 155
ee- Dürüstlük Kurallarına Aykırı Engel Olmanın Sonuçları 156
ff- Kanundan Doğan Koşulların Varlığı Hâlinde Sonuçlar 158
gg- Koşulun Türlerine Dayalı Sonuçlar 160
aaa- Geciktirici Koşul 162
bbb- Bozucu Koşul 170
c- Muacceliyet Bildirimi 173
aa- Genel Olarak Muacceliyet Bildirimi ve Kullanılması 173
bb- Yetkinin Borçluya Verilmesinin Sonuçları 175
cc- Yetkinin Kullanılmasının Sonuçları 181
dd- Kanunda Muacceliyet Bildiriminin Öngörülmesi 184
2. İfa Zamanının Sözleşmede Kararlaştırılmamış Olması Hâlinde 186
a- “Kanun Hükmü”ne Göre Muacceliyet 195
b- “İşin Niteliği”ne Göre Muacceliyet 198
aa- Kavram 198
bb- Edimlere Dayalı Değerlendirme 199
c- “Derhal” Muacceliyet 203
III- BORÇLU AÇISINDAN İFA ZAMANI 208
A- GENEL OLARAK 208
B- ERKEN İFA (MUACCELİYETTEN ÖNCE İFA) 211
1- ERKEN İFAYA İLİŞKİN KURAL 211
2- İSTİSNALAR 217
a- Sözleşmeyle Erken İfa Yetkisinin Kaldırılması 218
b- İşin Niteliği Gereği Erken İfa Yetkisinin Olmaması 223
aa- Sözleşmenin Özelliği 224
bb- Durumun Gereği 225
c- Kanundan Dolayı Erken İfa Yetkisinin Olmaması 229
C- ERKEN İFANIN SONUÇLARI 230
1- Genel Olarak 230
2- Erken İfa Nedeniyle İndirim Yapılmaması 230
3- Erken İfa Hâlinde İndirim Yapılacak Hâller 233
4- Erken Ödeme Tazminatı 237
IV- SÜRELERİN HESAPLANMASI 243
A- AYA İLİŞKİN SÜRELER (TBK m.91) 244
B- DİĞER SÜRELERDE VÂDE (TBK m.92) 248
C- TATİL GÜNLERİ (TBK m.93) 251
D- İŞ SAATLERİNDE İFA (TBK m.94) 253
V- İFA ZAMANINDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASI 255
A- GENEL OLARAK 255
B- ERTELEME SÖZLEŞMESİ 256
1. Genel Olarak 256
2. Erteleme Sözleşmesinin Geçerliliği 258
3. İfa Zamanının Kararlaştırılmadığı Hâlde Akdedilen Sözleşmenin Niteliği 261
4. Erteleme Sözleşmesinin Sonuçları 263
a- Erteleme Sözleşmesinin İfa Zamanını Ötelemesi 263
b- Erteleme Sözleşmesinin Zamanaşımına Etkisi 264
c- Erteleme Sözleşmesi Sonrası Muacceliyet 265
d- Erteleme Sözleşmesinin Akdedildiği Ana Dayalı Farklı Sonuçları 268
aa- Borç Muaccel Olmadan Akdedilmesi Hâlinde 268
bb- Borç Muaccel Hâldeyken Akdedilmesi Hâlinde 269
cc- Temerrütten Sonra Akdedilmesi Hâlinde 271
C- İFA ZAMANI KONUSUNDA TEK TARAFA DEĞİŞTİRME YETKİSİNİN VERİLMESİ 277
D- MAHKEME KARARI İLE İFA
ZAMANININ DEĞİŞTİRİLMESİ 281
E- DIŞ SEBEPLER İLE İFA ZAMANININ DEĞİŞMESİ 283
SONUÇ 297
KAYNAKÇA 301