Taleplerin Yarışması - M. Emir Göka

Normların içerdiği olgular, belli hayat olaylarının tipik özellikleri dikkate alınarak genel ve soyut şekilde düzenlendiği için, bazı durumlarda, aynı hayat olayı nedeniyle birden fazla normun uygulama şartları sağlanabilir. Böyle durumlarda, ilgili normların nasıl uygulanacağının belirlenmesi gerektiğinden bir "yarışma sorunu" ortaya çıkmaktadır. Şayet uygulama şartları sağlanan normlar arasında bunlardan yalnızca birinin uygulanmasını gerektiren bir öncelik ilişkisi yoksa, bunların yan yana uygulanabilmesi mümkündür. Eğer bu normlara bağlanmış olan hukuki sonuç bir talep hakkının doğmasıysa, bu talepler kısmen ya da tamamen aynı içeriğe sahipse veya aynı içerikte olmasalar bile aynı ekonomik amaca yönelikse ve alacaklının hukuki konumu, kanunen, bunlardan yalnızca birini seçip ileri sürebilmekle sınırlı değilse, aynı alacaklı, aynı borçluya karşı, aynı amaca yönelik olan birden fazla talebe sahiptir. Bu durum, "taleplerin yarışması" (Anspruchskonkurrenz) kavramıyla ifade edilmektedir. Aynı hayat olayı sonucunda birden fazla normun uygulama şartlarının sağlanması nedeniyle ortaya çıkabilecek yarışma sorunlarının olası çözümlerinden belli bir tanesini anlatan taleplerin yarışması gerek maddi hukuka gerek medeni usul hukukuna ilişkin birçok sorun barındırmaktadır. Bu sorunlar, ana hatları itibariyle, taleplerin yarışmasının konusuna, varlık şartlarına ve sonuçlarına ilişkindir. Bu çalışma, bir yarışma sorununun ortaya çıkmasından bunun "taleplerin yarışması" yönünde çözümüne kadar olan aşamaları bir bütün olarak ele almakta, taleplerin yarışmasıyla ilgili sorunların gelişimini ve bunlara dair tartışmaların güncel vaziyetini ortaya koymakta ve bunları değerlendirmektedir. Çalışmada TBK m. 60 düzenlemesinin uygulama alanı ve sonuçları da özel olarak ele alınmaktadır.

(ARKA KAPAKTAN)