Talât Paşa’nın Anıları - Alpay Kabacalı

Baş aktörlerinin gözünden yakın tarihimizin en çalkantılı yılları: İttihat ve Terakki II. Meşrutiyet’le iktidara yürüyüşe başlamış; Talât Paşa, Enver ve Cemal Paşalarla birlikte devletin kaderini belirleyecek konumlara yükselmiştir…

Ardından büyük kırılma noktaları gelir: Almanlarla ittifak… Yavuz ve Midilli olayıyla Birinci Dünya Savaşı’na giriş… Farklı cephelerde yaşanan yenilgiler…

Talât Paşa anılarını, Mondros Mütarekesi’nin ardından yerleştiği Berlin’de, hem iktidarda yaptıklarını anlatmak için, hem de ona yöneltilen suçlamalara karşı kaleme almıştı.

Talât Paşa’nın bu sıcak yıllara dair anıları, Nisan 1919’da İstanbul’da gıyabında görülen savaş suçları davasında avukatının yaptığı savunmayla biter.

Paşa’nın, İngiliz Gizli İstihbarat Servisi çalışanlarından Aubrey Herbert’le, ölümünden bir buçuk ay önce yaptığı uzun söyleşi de, anıları bütünlemesi için kitabın ekinde yer alıyor.

Talât Paşa (1874-1921) Edirne Askeri Rüştiyesi’ni bitirdikten sonra Edirne Posta ve Telgraf Müdürlüğü’nde kâtip oldu. II. Abdülhamit’in baskıcı yönetimine karşı çalıştı. 1898-1908 arasında gezici posta memurluğu, Selanik Posta ve Telgraf Müdürlüğü kâtipliği ve başkâtipliği görevlerinde bulundu. 1908’de II. Meşrutiyet’in ilanından sonra Edirne mebusu seçildi; Meclis-i Mebusan’da Birinci Reis Vekili  oldu. Örgüt içindeki çalışmalarıyla İttihat ve Terakki’nin önde gelenlerinden biri haline geldi ve lider konumuna yükseldi. Temmuz 1909’da önce içişleri, ardından posta ve telgraf bakanı oldu. İttihat ve Terakki’ye başkan seçildi. İttihat ve Terakki’nin “tam iktidar” döneminde, Birinci Dünya Savaşı’nın sonlarına doğru Said Halim Paşa’nın görevinden çekilmesi üzerine Şubat 1917’de sadrazamlığa atandı. 30 Ekim 1918’de imzalanan Mondros Mütarekesi ile yenilgi kesinleşince istifa etti. 1 Kasım 1918’de İttihatçıların ileri gelenleriyle birlikte Türkiye’den ayrıldı. Berlin’e yerleşti. Ermeni örgütlerinin hedefi olduğu için, adını değiştirip gizlenerek yaşadı. Ancak 15  Mart 1921’de Sogomon Teyleryan adlı bir Ermeni tarafından öldürüldü.