Osmanlı İmparatorluğu’nda Kadılık Müessesesi - A. Refik Gür

Hukuk tarihine iz bırakan emekli yargıç A. Refik Gür, İstanbul Üniversitesi’nde 1969-71 döneminde tamamladığı doktorasıyla, kadılık müessesesinin Osmanlı Devleti’ndeki tarihini ve anahtar nitelikteki konumunu inceleyen ilk akademik çalışmalardan birine imza attı.
Uzun yılların birikimine ve geniş çaplı arşiv malzemesine dayanan bu çalışma, kadı sicillerinden derlenen kayıtların belli bir tasnifle yayımlanması konusunda öncüydü. Bu kayıtların sadece hukukçular ve hukuk tarihçileri için değil, Osmanlı çalışmalarının her alanındaki araştırmacılar için ne büyük önem taşıdığını gözler önüne serdi.
Bu kitapta A. Refik Gür’ün doktora tezinin yanı sıra, 1952’de baktığı bir davanın ilintili olduğu kanunun anayasayla çeliştiğini fark etmesi üzerine verdiği karar ve bu kararın doğurduğu yankılara dair makaleler ve konuşmalar da yer alıyor.
Dr. A. Refik Gür (1907-1986) sonradan Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ne dönüşen Ankara Adliye Hukuk Mektebi’nin ilk mezunlarındandır. İlk görevine 1928’de Gelibolu aza mülazımlığında başladı. Lapseki’de müddeiumumilik, Adliye Vekâleti Hukuk İşleri’nde 1. sınıf mümeyyizlik, Samsun aza mülazımlığı, Konya ve Amasya’da cumhuriyet müddeiumumiliği, Uşak hâkimliği, Akşehir asliye hukuk hâkimliği görevlerinde bulundu, 1959’da emekli oldu. 1969’da İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’ne doktora öğrencisi olarak kaydoldu ve bu kitabı oluşturan teziyle doktor unvanı aldı. Hukuk ve hukuk tarihi üzerine kitaplar ve makaleler yayımladı. Hukuk tarihine 1952’de verdiği ve kanunların anayasaya aykırı olmayacağı esasına dayanan bir kararıyla geçti. Bu kararı hem davaya konu olan yasanın anayasaya uygun hale getirilmesini sağladı, hem de sonradan Anayasa Mahkemesi’nin kuruluşuna dayanak oldu.