Müşavir Paşa’nın Kırım Harbi Anıları - Sir Adolphus Slade

1853-56 arasında Rusya’ya karşı Osmanlı İmparatorluğu, Fransa, İngiltere ve Sardinya Krallığı ittifakının birlikte savaştığı Kırım Harbi, çağımızda pek çok tekniğin ve yöntemin ilk kez kullanıldığı benzersiz bir harpti.

Osmanlılar ilk kez Batı Avrupa devletlerinin ordularıyla ittifak kurarken, ilk siper savaşları, ilk telgraflı iletişim, ilk savaş fotoğrafları, ilk savaş muhabirleri de tarih sahnesine bu savaşta çıkmıştı.

İttifak, ilk olmanın pek çok sancısıyla yürümüştü: Batılılar Osmanlı ordusunun âdetlerini, zihniyetini, kendine özgü gerekliliklerini anla(ya)mıyor, bundan dolayı da büyük bedeller ödeniyordu.

Osmanlı ordusunda danışman olarak görev yapan Sir Adolphus Slade, Osmanlılarla Müttefikler arasında iletişimi sağlamaya çalışırken bu anlamazlığı gidermek için elinden geleni yapmış, ancak genellikle hayal kırıklığına uğramıştı.

Savaşa dair anılarından oluşan bu kitabında da konuyu adeta bir Osmanlı’dan daha Osmanlı bir tutumla savunmuştur. Hizmetinde olduğu devlete yaranmak istediği izlenimi yaratmamak için de anılarını yayımlamak üzere ülkesine döndükten sonra bir yıl beklemişti.

Kırım Harbi’ni tarafsız ve sözünü kimseden esirgemeyen bir kalemden okumak isteyenler için…

Sir Adolphus Slade ya da Müşavir Paşa (1804-1877) General Sir John Slade’in beşinci oğlu olarak doğdu. 1815’te İngiliz Kraliyet Bahriye Mektebi’ne girdi, 1827’de deniz yüzbaşı, 1841’de deniz yarbayı, 1849’da deniz albayı rütbelerine terfi etti. Osmanlı-Rus Savaşı sırasında 1829’da İstanbul’a gelerek Kaptan-ı Derya Pabuccu Ahmet Paşa ile seferlere katılarak Records of Travels in Turkey, Greece, etc and of a Cruise in the Black Sea, with the Capitan Pasha, in the Years 1829, 1830, and 1831 kitabını yazdı. 1834-37 arasında Osmanlı İmparatorluğu ile Yunanistan’a düzenlenen çeşitli gezilere katılarak Turkey, Greece, and Malta kitabını yayımladı. 1850-66 döneminde Osmanlı Bahriyesi’nde danışman olarak görev yaptı, unvanı giderek adıyla özdeşleşti ve Müşavir Paşa adıyla anılır oldu. Osmanlı Bahriyesi’nde calıştığı dönemde cıkan Kırım Harbi’nde Osmanlı ve Müttefik donanmaları arasında aracılık görevi de üstlendi. 1858’de ferik (amiral) oldu. Kırım Harbi’ne dair anılarını ülkesine döndükten bir yıl sonra, 1867’de yayımladı. Bu anılarında olduğu gibi, Batı Avrupa ülkelerinin Osmanlılara yonelik hatalı ve haksız davranışlarıyla yaklaşımlarını gayet tarafsız bir bakışla eleştiren makaleler yayımlamayı sürdürdü. 13 Kasım 1877’de Londra’daki evinde vefat etti.