Malta’dan Mefharet Hanim’a Sürgün Mektupları - Ali Çetinkaya

Malta’dan Mefharet Hanim’a Sürgün Mektupları

Malta, 1919 yılı başlarından 1921 sonlarına kadar, Osmanlı siyaset dünyasından pek çok kişi için sürgün yeri olur. İstanbul’daki İngiliz birlikleri asker, sivil ve aydınlardan toplam 145 kişiyi, farklı zamanlarda tutuklayarak Malta’ya sürer. İstanbul’un 16 Mart 1920’de işgalinin hemen ardından devam eden tutuklama dalgasında, son Mebusan Meclisi Karahisar mebusu Ali Çetinkaya da listede yer alanlardandır.
5 Nisan 1920’de evinden Meclis’e giderken tutuklanan ve 25 Ekim 1921’e kadar Malta’da tutulan Ali Çetinkaya, eşi Mefharet Hanım’la burada bulunduğu bir buçuk yıl boyunca mektuplaşır. Sürgün yaşamının zorluklarını, ailesinin sıkıntıları nedeniyle yaşadığı çaresizliği ve içinde bulunduğu halin belirsizliğinden doğan kaygılarını paylaştığı mektuplarında, hasretini de sürekli dile getirir.
Ali Çetinkaya’nın ilk kez yayımlanan bu mektupları, Malta sürgünleriyle ilgili külliyata bir katkı sağlarken, bu sürgünlüğe insani boyutlarıyla bir bakış fırsatı da sunuyor.

Ali Çetinkaya (Afyonkarahisar 1878- İstanbul 1949) 1898’de Harbiye Mektebi’ni bitirerek orduya katıldı. 1908’e dek Cuma-yı Bâlâ, İştip, Debre-i Bâlâ ve Manastır’da çeşitli görevlerde bulundu, çeteci takibi yaptı. 1909’da Selanik’e sürgün edilen II. Abdülhamid’in muhafızlığıyla görevlendirildi. Trablusgarp Savaşı sırasında Bingazi’ye giderek Mustafa Kemal ve Enver Beylerle bir arada mücadele etti. Balkan Harbi’ne Aydın Redir Tabur komutanı olarak katıldı. İstanbul’da İtfaiye İkinci Tabur komutanı oldu. I. Dünya Savaşı’nda Irak’a gitti, ilk muharebelere katıldı. 1915’te Van Cenup Müfrezesi komutanı olarak Kafkas Cephesi’ne gönderildi. Bitlis savunmasında ve Kiğı’da bulundu. 1917’de Kuva-yı Takibiye komutanı olarak Üsküdar’dan Bolu’ya uzanan bölgeden sorumlu oldu. Mütarekeden sonra Ayvalık Mıntıka komutanı oldu. Ayvalık’ta ilk milli cepheyi kurdu ve 1919 sonlarına kadar idare etti. Afyonkarahisar’dan milletvekili olarak son Meclis-i Mebusan’a katıldı. 1920’de Malta’ya sürüldü. 1921’de Birinci Büyük Millet Meclisi’ne katıldı. Bayındırlık ve ulaştırma bakanlıkları görevlerinde bulundu.