Kurtuluş Savaşı’nda Batı Cephesi’nin İki Yanı - Cevdet Çaldağ, İbrahim Ethem Tuncel

 

Yıl 1921… Kurtuluş Savaşı’nın Batı Cephesi’nde İkinci İnönü Muharebesi sırasında Yunan ordusu Afyon’u işgal eder. İşgal başlar başlamaz Karahisar Mutasarrıfı İbrahim Ethem Bey olayları günü gününe kayda geçer: Mart’ın son haftasında Uşak’ta başlayan Yunan harekâtının Afyon ve civarındaki seyrini, Yunanlıların geri çekilişine dek ayrıntılarıyla yazar.
Aynı sıralarda Kurtuluş Savaşı’nın başından beri cephede bulunan Kuva-yı Milliye zabitlerinden Cevdet Efendi, Afyon’da göğüs göğüse çarpışanlar arasındadır. Bu çatışmaların arasında, 1916’da başladığı not alma alışkanlığını bırakmaz. 1922’de Sakarya Meydan Muharebesi’nde Çaldağ tepesinde yaralanıp cepheden uzaklaşmak zorunda kalana dek not tutmayı sürdürür.
Cephede savaşan bir muharip ile o cephenin gerisinde işgal altında görevini yapmaya çalışan bir mülki amirin aynı döneme ait ve birbirini bütünleyen anıları, bir yüzyılın dolmasına az bir zaman kala bu kitapta bir araya geldi.

Cevdet Çaldağ, 1898’de Van’da doğdu. Babası alay kâtibi Mustafa Efendi, annesi Münevver Hanım’dır. İlk öğrenimini Van’ın Hamamönü mevkiindeki okulda tamamladı. 1909’da Mülkiye İdadi Mektebi’ne girdi. İki sene sonra girdiği Van Askeri Rüştiyesi’nde bir sene devam etti. 1912’de Erzincan Askeri Lisesi’ne başladı. Birinci Dünya Savaşı’nın başlamasıyla Van’ın Ruslar tarafından işgal edilmesi üzerine ailesiyle birlikte Diyarbakır’a göç etti. 1915’te Erzincan Askeri Lisesi son sınıfında iken İstanbul’daki Harbiye talimgâhına nakledildi ve Mayıs 1916’da asteğmen olarak orduya katıldı. Birinci Dünya Savaşı’nda ve Kurtuluş Savaşı’nda çeşitli cephelerde savaştı.

İbrahim Ethem Tuncel, 1875’te Gümüşhane’de doğdu. İlk ve orta öğrenimini Gümüşhane ve Trabzon’da tamamladı. Birinci Dünya Savaşı başladığında Gelibolu mutasarraflığına atandı.