Gerçi Rum İsek de, Rumca Bilmez Türkçe Söyleriz - Evangelia Balta

 

Gerçi Rum İsek de, Rumca Bilmez Türkçe Söyleriz – Karamanlılar ve Karamanlıca Edebiyat Üzerine Araştırmalar

Adını 1896’da basılmış bir şiirin ilk iki dizesinden alan bu kitap, Anadolu tarihinin unutulmuş bir unsurunun ve bu unsurun yeniden hatırlanışının öyküsü…

1924’teki Türk-Yunan Zorunlu Nüfus Mübadelesi çerçevesinde, Ortodoks kilisesine bağlı oldukları için Yunanistan’a gönderilen, Türkçe konuşan Anadolu Rumları –yani Karamanlılar– ve onların kültürü, yarım yüzyıldan fazla ancak bir avuç uzmanla meraklının ilgisini çekebildi. Öncü araştırmacılar Yunanistan’daki Küçük Asya Araştırmaları Merkezi’nde, mübadillerle tek tek görüşerek kapsamlı bir sözlü tarih arşivi kurdu.

1980’li yıllarda Karamanlılar ve Karamanlıca hem akademik hem de popüler ilgi görmeye başladı. Evangelia Balta, bilimsel yayınlarıyla bu ilginin büyümesine katkıda bulunanların başında geliyordu. Türkçede ilk kez toplu olarak basılan makaleleri Osmanlı, Türk ve Yunan tarihlerinin bu az bilinen unsurunun tarihine ışık tutuyor:

Karamanlı yerleşimlerinin sicil defterlerindeki ev ev, dükkân dükkân dökümleri, buralarda yaşamış insanların dilinden ve kaleminden tanıklıklarla hayat buluyor. Karamanlıca yayınların satır araları modern bir toplumsal yapının ve ulusal bilincin şekillenmesinin araçları olarak okunuyor. Rumca, Yunanca ve Osmanlı Türkçesi kaynakların birbirini nasıl bütünleyerek tarihe ışık tutabileceği, örnek çalışmalarla gözler önüne seriliyor…

Evangelia Balta (1955) Yunan Ulusal Araştırma Vakfı Tarih Araştırmaları Enstitüsü’nde araştırma müdürüdür. 2013’te Türk Tarih Kurumu şeref üyesi seçildi, 2014’te Osmanlı tarihi çalışmalarına yaptığı katkılardan dolayı Cumhurbaşkanlığı Liyakat Nişanı aldı.