Genç Türkiye İnşa Edilirken Atatürk’ün Mimarının Anıları - Ernst A. Egli

 

Genç Türkiye Cumhuriyeti’nin yöneticileri, 1927 yılında önemli bir karar alır: Eğitim ve kamu binaları bundan böyle çağın en gelişkin örneklerine uygun biçimde tasarlanacak ve inşa edilecektir.

Mevcut mimar kadrolarıyla en yeni teknikleri yakalamak ve uygulamak kolay olmadığından, bu iş için yabancı uzmanlar davet edilir. Viyanalı genç mimar Ernst Arnold Egli de gelenler arasındadır.

Egli kısa süreliğine gelip 13 yıl kaldığı Türkiye’yi, iş yaptığı yer olmanın ötesinde sever, benimser. Gazi Mustafa Kemal’le Harf Devrimi’nin provasını yapmaktan Akademi’de genç mimarları yetiştirmeye, İstanbullu seçkinler için villalar tasarlamaktan Anadolu’da bir su başında köylülerle azık paylaşmaya uzanan zengin insan hikâyeleriyle dolu zamanlar geçirir Türkiye’de.

Türkiye’deki gezileri ve bilimsel gözlemleri sonucunda yazdığı iki kitapta, Mimar Sinan’ı ve Türk ev kültürünü uluslararası akademik camiaya ilk kez tanıtır.

1953 yılında, bu kez bir BM programı çerçevesinde gelir, Anadolu’yu gezerek farklı yörelerini keşfeder.

Gelişen Türkiye’ye katkıda bulunmaktan mutluluk duyan Avrupalı bir kültür insanının kaleminden yakın tarihi okumak isteyenler için…

Ernst A. Egli (1893-1974) Viyana’da doğdu. Mühendis babasının çizimleriyle teknik dünyayı; müzik dersleri, izlediği konserler, tiyatrolar ve Otto Wagner’in sanat dersleri ile estetik dünyasını keşfetti. Mimarlık okudu. Süslemeden arınmış, akılcı bir mimarlık anlayışı benimsedi. 1914’te evlendi. Savaş yıllarında yapı kooperatifleri ve toplu konutlar için projeler üretti. 1924’te doktorasını tamamlayıp Clemens Holzmeister’e asistan oldu. 1927’de onun önerisiyle eğitim ve kamu yapıları tasarlamak üzere Türkiye’ye geldi. 1940’a kadar eğitim binaları başta olmak üzere pek çok yapıya imza attı. Gezmeyi ve incelemeyi hiç bırakmadı. Bir dönem Beyrut Şehircilik Dairesi’nin yöneticiliğini yaptı. 1953’te şehircilik çalışmalarına katkıda bulunmak üzere tekrar Türkiye’ye geldi. Hâlâ bir bütün halinde yayımlanmamış anılarını 1969’da tamamladı. Geride pek çok bilimsel makale, kitap ve şiir bırakarak Zürich’te vefat etti.