Dünyada Van Nüfus, Etnisite, Tarih ve Toplum - Ercan Çağlayan
Van, “Dünyada Van, ahirette iman” veya “Bu dünyada Van, öbür dünyada cennet” gibi özlü sözlerle methedilmiş bir diyar. Kadim bir medeniyet merkezi, bir geçit yeri, çok şeyler görmüş geçirmiş, kimlerin kimlerin yurt tuttuğu veya ağırlandığı bir belde. Bu derleme, Van’ı mümkün olduğunca çok cephesiyle tanımaya dönük bir çalışma. Tarih ve coğrafya… Gelmiş geçmiş ve kimisi kaybolmaya yüz tutan “kavimler”, hafızada Ermeniler… Etnik gruplaşmalar ve milliyetçilikler… Aşiretlerin karmaşık toplumsal gerçekliği… Dinsel hayat, Kürt medreseleri… İmparatorluğun çöküş dönemi ve Cumhuriyet tarihi boyunca gelişmeler… Devletin ve “büyük politikanın” etkileri… Bu etkiler altında yaşanan değişim ve dönüşümler… Kadınların toplumsal varoluş mücadelesi… Zorunlu göç ve mülteciler… Dengbêjlerden yerel basına, sinema kültürüne, edebiyata, kültürel hayat… Mutfak kültürü, “Van kahvaltısı”… Vanspor’un hazin hikâyesi…
Ercan Çağlayan’ın derlediği ve yazdığı kitapta Reşat Açıkgöz, Nevzat Ağçakaya, Ebru Akköprü, A. Semet Aydeniz, Suavi Aydın, Yakup Aykaç, Zikrullah Aykaç, Mehmet Baki Bilik, Şeyhmus Bingül, Aylin Çiçekli, Deniz Çifçi, Ferhat Çiftçi, Gözde Burcu Ege, Sinan Hakan, Mehmet Fatih Işık, Abdulaziz Kardaş, Ali Rıza Kılıç, Halil Kırbaç, Erdal Orman, Selda Öztürk, Engin Sarı, Mehmet Zeydin Yıldız ve Zehra Yılmaz’ın katkıları yer alıyor.
Kitapta yer alan bölümler
Coğrafi özellikleriyle Van |
Ebru Akköprü |
Geç Osmanlı döneminde Van kentinde nüfus, etnisite ve yerleşme |
Mehmet Zeydin Yıldız |
Birinci Dünya Savaşı ve sonrasında Van’da nüfus hareketleri (1915-1920) |
Sinan Hakan |
1960 sonrası Van’da iskân politikaları: Dönerdere örneği |
Nevzat Ağaçkaya |
Van’ın değişen yüzleri: Kentte demografik dönüşümler ve Küresünniler |
Mehmet Baki Bilik |
Van’da zorunlu göç, yoksulluk ve kente uyum |
Reşat Açıkgöz |
Yersiz ve yurtsuzlar: Van’da mülteci olmak |
Mehmet Fatih Işık |
Tanzimat döneminde devlet ve aşiret: Van’da modernleşme çabaları ve aşiretler |
Şeyhmus Bingül |
Aşiretler ve iskân: Çatışmaları, devletle ilişkileri ve yerleşim örüntüsünün kalıcı değişimi bakımından 19. yüzyılda Van’da aşiret hareketleri ve sonuçları |
Suavi Aydın |
İmparatorluğun çöküş döneminde Van: Van’da misyonerler ve konsolosluklar |
Zikrullah Aykaç |
Tarih ve hafıza: Van’da Ermenileri hatırlamak |
Gözde Burcu Ege |
Tek parti döneminde Van’da eğitim |
Abdulaziz Kardaş |
Cumhuriyet bürokratlarının gözüyle Van (1935-1942) |
Ercan Çağlayan |
Yerel basında ulus inşası: Van gazetesi örneği |
Engin Sarı |
Kürt coğrafyasında bir ilim, kültür ve edebiyat diyarı: Müküs |
Yakup Aykaç |
“Erdemin aydınlık ufkuna doğru”: Bilge Adamlar dergisi |
Ferhat Çiftçi |
Van’da Kürt milliyetçiliği ve siyasal hareketi |
Deniz Çifçi |
Van’da aşiret ve siyaset: Temsiliyet mi? Tutunma stratejisi mi? |
A. Semet Aydeniz |
Taşrada kadın olmak: Van örneği |
Zehra Yılmaz |
Vanlı kadın dengbêj anlatıları: “Rağmen” şarkı söyleyen kadınlar |
Selda Öztürk |
Van’da sinemalar ve sinemaya gitme deneyimi (1960-1980) |
Ali Rıza Kılıç, Halil Kırbaç |
Van güzel, kahvaltı Van’da güzel |
Aylin Çiçekli |
Doğudan batıya bir köprü: Vanspor |
Erdal Orman |