“Bireysel Başvuru"nun özellikle usul boyutuna ilişkin olan bu kitap, bu konudaki Mahkeme'nin ilk kararlarının verilmesinden bugüne kadar geçen uzunca sayılabilecek bir sürede zamana yayılarak kaleme alınmıştır. Dolayısıyla bu dönemde yayınlanmış olan içtihat ve kaynaklardan yararlanılmıştır. Kitabın pratik amacı, bireysel başvuru usulünde ortaya çıkabilecek sorulara hızlı, güvenilir ve kesin yanıtlar verebilmektir. Bu dava türüyle ilk kez karşılaşan öğrenci ve başvurucular için bireysel başvurunun kabul edilebilirliğini sağlayan usul hükümleri açıklanmaya çalışılmıştır. Anayasa yargısı, tüm dünyada otoriter/totaliter rejimlerin aşılmasında ve demokrasinin kurumsallaşmasında önemli bir başarı sağlamıştır. Türkiye de yakın tarihe kadar anayasa yargısında gelişmiş örneklere yakınlaşma konusunda belirli ilerlemeler kaydetmiştir. Bireysel başvuru, bu yakınlaşmayı sağlamada son bir adım olarak gündeme getirilmiş ve ülkemizin içinde bulunduğu siyasal ve sosyal ilişkilerin düzeyine paralel olarak daha ilk uygulamalarıyla kamuoyunun ilgisini çekmeyi başarmıştır. Ancak tekil kararların aşılarak, Anayasa Mahkemesi'nin ülkenin anayasal sahnesine hakim olabilmesi için uzun bir yola ihtiyaç olduğu da bir gerçektir. Anayasa'ya normatif güç vermek, Anayasa Mahkemesi'nin öncelikli görevidir. Bu görevin yerine getirilmesi, diğer anayasal organların tarihsel gelişimi, yapısı, yetkileri ve etkinlikleri dikkate alındığında bugün için çok daha değer kazanmaktadır. Temel hak ve özgürlüklerin etkin kullanımınıyla, keyfi ve sınırsız iktidar kullanımının engellenmesine küçük de olsa bir katkı sunabilmek, bu kitabın diğer amacıdır.

  
İÇİNDEKİLER


I. Bireysel Başvurunun Tarihi 
II. Konumu ve İşlevi 
1. Genel Olarak Anayasa Yargısının İşlevi 
2. Özel Olarak Bireysel Başvurunun İşlevi 
III. Mahkeme Kararlarının Denetiminin Kapsamı 
1. Hükmün Dayanağının Denetimi 
2. Yargılamaya İlişkin Temel Hakların Denetimi 
3. Somut Olayın Değerlendirilmesinin Denetimi 
4. Yasanın Yorumu ve Uygulanmasının Denetimi 
5. Türk ve Alman Anayasa Mahkemesi İçtihatlarının Karşılaştırılması 
IV. Başvuru Koşulları 
1. Yazılı Başvuru Dilekçesi: Gerekçelendirme ve Açıklama Yükümlülüğü 
2. Başvuruda Bulunma Ehliyeti 
a) Gerçek Kişiler 
aa) Temel Hakların Süjesi Olarak Cenin 
bb) Ölümden Sonra Bireysel Başvurunun Sürmesi 
b) Tüzel Kişiler 
aa) Özel Hukuk Tüzel Kişisi 
bb) Kamu Hukuku Tüzel Kişisi 
cc) Kamu Hizmeti Gören Özel Hukuk Şirketleri 
dd) Milletvekilleri ve Siyasi Partiler 
c) Yabancılar 
3. Dava Ehliyeti 
4. Başvuru Yetkisi 
a) Kamu Gücünün Önlemi 
b) İHAS Kapsamındaki Temel Haklar 
c) Başvuru Hakkına Sahip Olanlar (Başvuranın İlgili Olması) 
aa) "Kişisel, Güncel ve Doğrudan" Formülü 
d) İddia 
5. Şekil ve Süre 
6. Temsil ve Adli Yardım 
7. Kanun Yollarının Tüketilmesi – Bireysel Başvurunun İkincilliği 
a) İkincillik İlkesi 
b) İkincillik İlkesinin İstisnaları 
aa) Başvuru Yollarının Etkisizliği 
bb) Başvurucunun Hakları İçin Ağır ve Geri Dönülmez Bir Zarar 
cc) Makul Sürede Yargılanma Hakkının İhlali İddiasıyla Yapılan Başvurular 
V. Bireysel Başvurunun Sınırlandırılması Yolları 
1. Özel Bir Kayıt Usulüyle Bireysel Başvurunun Sınırlandırılması 
2. Özel Bir Kabul Usulüyle Bireysel Başvurunun Sınırlandırılması 
VI. Kararların Kapsamı 
1. Kabul Edilmezlik Kararı 
a) Zaman Bakımından Kabul Edilmezlik 
b) Başvuru Yollarının Tüketilmemesi Nedeniyle Kabul Edilmezlik 
aa) Medeni Yargılama 
bb) Ceza Yargılaması 
cc) Askeri Ceza Yargısı 
dd) İdari Yargı 
ee) Askeri İdari Yargı 
c) Konu Bakımından Yetkisizlik Nedeniyle Kabul Edilmezlik 
aa) Mahkeme Kararları Dışındaki Kamu Gücü Önlemleri 
(1) Kanun 
(2) Kanun Hükmünde Kararname (KHK) 
(3) Spor Tahkim Kurulu Kararları 
(4) HSYK'nın Meslekten Çıkarma Cezası Dışındaki Kararları 
bb) Temel Hakkın Koruma Alanı Dışında Kalan Müdahaleler 
d) Açıkça Dayanaktan Yoksun Olması Nedeniyle Kabul Edilmezlik 
aa) Temyiz Mercii Başvuruları 
bb) Açık veya Görünür Bir İhlalin Olmadığı Başvurular 
(1) Din ve Vicdan Hürriyeti 
(2) Gerekçeli Karar Hakkı 
(3) Adil Yargılanma Hakkı (Silahların Eşitliği İlkesi / Çelişmeli Yargılama İlkesi / Aleni Yargılanma Hakkı / Savunma Hakkı / Müdafi Yardımından Yararlanma Hakkı / Makul Sürede Yargılanma Hakkı) 
(4) Mahkemeye Erişim Hakkı 
(5) Kanuni Hakim Güvencesi 
(6) Masumiyet Karinesi 
(7) Maddi ve Manevi Varlık Hakkı / Yaşam Hakkı 
(8) Ayrımcılık Yasağı 
(9) Özel Hayata ve Aile Hayatına Saygı Hakkı / Konut Dokunulmazlığı 
(10) Eğitim Hakkı 
(11) Kişi Özgürlüğü ve Güvenliği Hakkı 
(12) Siyasi Faaliyette Bulunma Hakkı 
cc) Kanıtlanmamış Şikayetler 
e) Kişi Yönünden Yetkisizlik Nedeniyle Kabul Edilmezlik 
f) Süre Aşımı Nedeniyle Kabul Edilmezlik 
2. Tedbir Kararı 
3. Pilot Karar 
4. İhlal Kararı 
a) Yapılması Gerekenlere Hükmetme 
b) Geri Gönderme 
c) Tazminat 
d) Kısa Karar 
5. Düşme Kararı 
6. Kötüye Kullanma 
VII. Kararların Sonuçları 
BİREYSEL BAŞVURU MEVZUATI 
KAYNAKÇA